Doba kralja Milutina je vreme jake vizantinizacije srpske države koja je najizraženija u kulturnom pogledu. Taj uticaj najviše se odrazio na arhitekturu i u potpunosti je potisnuo romanički uticaj, i izrazio se kroz stvaranje novog arhitektonskog stila. Srpska crkva imala je velikog saveznika u kralju Milutinu što će verovatno biti jedan od razloga njegove obimne ktitorske delatnosti. Kralj Milutin je podigao i obnovio više crkava nego svi ostali Nemanjići zajedno.

Prizrenska episkopija pominje se od početka XI veka i pretpostavlja se da je pri Bogorodici Ljeviškoj bilo središte episkopije, jer je tu postojala bazilika. Širenjem srpskih teritorija neke episkopije koje su bile pod vlašću ohridske dolazile su pod vlast pećke partijaršije, što se desilo i sa prizrenskom. Prvobitna bazilika je bila trobrodna sa svim odlikama vizantijske arhitekture. Bazilika iz XIII veka je nastala obnovom u doba Stefana Prvovenčanog i crkvenih reformi Save. Današnji izgled Bogorodica Ljeviška dobija u doba kralja Milutina koji je sa obnovom crkve otpočeo 1306/7. godine. Nekoliko originalnih natpisa svedoči o vremenu, ktitoru i majstorima, pa tako natpis na istočnoj strani crkve navodi kao obnovitelja Milutina a natpis iz eksonarteksa pominje protomajstore Nikolu i Astrapu.

Nova građevina je i dalje bazilika ali dobija izgled petobrodne crkve upisanog krsta sa pet kupola. Iznad eksonarteksa nalazi se zvonik visine dvadeset metara. Fasade su zidane redovima kamena i opeke, uobičajeno za vizantijsku arhitekturu tog doba.

Crkva je oslikana početkom XIV veka i takođe pokazuje nove umetničke ideje. Petokupolne crkve omogućavale su razvijeni slikani program, sa brojnim starozavetnim i novozvetnim ciklusima i ličnostima.

Pripremila: Marija Kovač